Groepsrondreis Ghana, Togo en Benin

We vliegen met een comfortabele rechtstreekse KLM vlucht van ongeveer zeven uur naar Accra, de hoofdstad van Ghana. Aangezien er slechts een gering tijdsverschil is met Nederland, zul je geen last hebben van een jetlag. We overnachten in een comfortabel hotel.

Vandaag verkennen we Accra, een snelgroeiende stad die haar Afrikaanse wortels nog steeds trouw is. We bezoeken het Nationaal Museum, het Onafhankelijkheidsplein en de historische wijk James Town, bewoond door de Ga-bevolking. Met uitzicht op de oceaan ontvouwt zich hier het dagelijkse leven van de locals, bijna als een dorp binnen de stad. We brengen ook een bezoek aan een bijzondere werkplaats die gespecialiseerd is in de Fantasy Coffins. Deze handgemaakte kisten kunnen elke vorm aannemen, van kleurrijk fruit en dieren tot auto’s en meer. Ze vormen een belangrijk onderdeel van de Ghanese cultuur en geven een creatieve blik op de manier waarop men hier omgaat met leven en dood.

Vandaag rijden we naar Lomé, de levendige hoofdstad van Togo, gelegen aan de kust en vlak bij de grens met Ghana. Zodra we de grens oversteken, merk je meteen de relaxte sfeer van deze kleurrijke stad. Lomé is een echte kustplaats met veel handelaren en een bruisende energie. We bezoeken vandaag de centrale markt in Lomé, waar de beroemde Nana Benz kleurrijke en kostbare pagnes (doeken) verkopen. Deze stoffen, gemaakt in Europa en verkocht in heel West-Afrika, zijn een symbool van elegantie en status. Overal in Togo en Benin zie je vrouwen in deze prachtige gewaden of stijlvolle jurken. De markt van Lomé is een ervaring op zich en kan makkelijk enkele uren duren.

Vandaag hebben we een stadstour door Lomé en beginnen we  met een bezoek aan het Onafhankelijkheidsplein en de fetisj- of voodoomarkt, waar je allerlei bijzondere voorwerpen vindt die volgens de lokale tradities een geneeskrachtige of spirituele werking hebben. Van kruiden en poeders tot dierlijke resten, alles wordt hier gebruikt bij rituelen. Voor wie wil, zijn er ook voodoo-readings mogelijk. Na de tour heb je tijd om op eigen tempo de stad verder te ontdekken of even te ontspannen bij het hotel.

In de ochtend verkennen we Lomé nog even verder, voordat we doorreizen naar Agbodrafo, in de Aneho regio. Deze kuststreek is rijk aan geschiedenis en spiritualiteit. We wonen onderweg een voodoo-ceremonie bij. In de dorpen is dit een belangrijk onderdeel van het dagelijks leven. Het ritmische tromgeroffel, in harmonie met het gezang dat de voodoo-geest oproept, maakt diepe indruk. In Aneho is de eeuwenoude voodooreligie nog altijd springlevend. Langs de kust van Togo en Benin wordt deze traditie al generaties lang doorgegeven en vormt ze een belangrijk onderdeel van het dagelijks leven. Hier krijgen we een inkijk in de spirituele wereld van West-Afrika, waar geloof, muziek en gemeenschap onlosmakelijk met elkaar verbonden zijn. 

Vandaag maken we een boottocht over de Mono-rivier, waar afgelegen dorpjes liggen waar de eeuwenoude kunst van het zout winnen nog altijd in ere wordt gehouden. Tijdens de boottocht geniet je van het afwisselende landschap en leer je meer over het dagelijks leven langs de rivier. De vissersdorpjes zijn gebouwd met takken en palmbladeren, eenvoudig, maar sfeervolle plekken waar de bewoners nog de tradities volgen. De tocht brengt ons verder nog langs rustige lagunes, omringd door mangrovebossen vol leven en varen we ook langs de indrukwekkende monding van de rivier. Hier zie je zoet rivierwater en het zoutwater van de oceaan samenkomen. 

In een van deze dorpen maken we kennis met de Zangbeto, een van de meest indrukwekkende traditionele ceremonies van West-Afrika. Tijdens de ceremonie worden er hoge maskers gedragen, die bedekt zijn met felgekleurde stroken. De ceremonie zou bescherming bieden tegen kwade geesten en slechte invloeden, en brengt rust en harmonie in de gemeenschap. Tijdens de dans draait het Zangbeto-masker snel rond, een beweging die symbool staat voor de spirituele reiniging van het dorp. 

We rijden langs de kust naar de grens met Benin, vanaf daar is het nog een klein stukje naar het stadje Ouidah, dat het historisch centrum is van het voodoogeloof. Tijdens de slavernijperiode zijn hier vele slaven verscheept naar ‘De nieuwe wereld’. Het is daarom een bijzonder indrukwekkend stadje. Het oude Portugese slavenfort is inmiddels omgebouwd tot een museum en laat zien hoe krachtig de West-Afrikaanse voodoocultuur is. Tot op de dag van vandaag zijn in Brazilië en Haïti vele culturele uitingen te vinden die hun oorsprong vinden in Benin.

Na de lunch maken we een stadswandeling. Vanaf het centrum van Ouidah, wandelen we in ongeveer een uur tijd de oude slavenroute die eindigt aan zee bij de Poort van No-Return. Tijdens het jaarlijkse Voodoo-festival op 10 januari verzamelen zich hier talloze mensen. Dit gaat gepaard met veel dans, drum en gezang. Ook komen duizenden gelovigen en vele chiefs en koningen naar Ouidah om het voodoo geloof te vieren. De festiviteiten vinden vooral plaats op het strand bij de Poort van No-Return, van waar de slaven destijds werden verscheept.

Let op: In Ouidah wordt er hard gewerkt aan renovatie van het Portugese Fort, de Slavenweg en monumenten. Tot nader orde zullen deze niet of minder toegankelijk zijn.

Na een korte reis komen we aan bij het Nokoué meer, waar we met een gemotoriseerde pinasse (houten boot) op weg gaan naar het dorp Ganvié. Dit dorp is het grootste en mooiste paaldorp van Afrika en wordt ook wel het Venetië van Afrika genoemd. Het is zeer indrukwekkend om te zien hoe de Tofinu bevolking haar huizen met lokale materialen op palen heeft gebouwd. Met kleine bootjes varen mannen, vrouwen en kinderen naar school, werk of andere families in het dorp. 

Zelfs de markt bestaat uit vele boten, vanaf waar de mensen hun waren verkopen. In plaats van marktkramen zijn hier dus marktboten, die zich allemaal op dezelfde plek verzamelen. Al varend in hun eigen bootjes doen de mensen hun inkopen. Het voodoogeloof is hier alom vertegenwoordigd: priesters raadplegen het orakel en benaderen de voorouders om de problemen op te lossen. Hierna rijden we verder naar Abomey, waar we overnachten.

We beginnen de dag met een stadswandeling door de levendige straten van Abomey. Dit is een charmant stadje en biedt een unieke inkijk in de rijke geschiedenis en cultuur van de regio. Het is van oudsher een belangrijk cultureel en commercieel centrum, gelegen op de oude handelsroutes die de regio doorkruisen. De gids neemt jullie mee door de straten van deze stad en verteld jullie van alles over deze stad, zoals over de afstammelingen van de families van het oude koninkrijk. 

Na dit indrukwekkende bezoek rijden we verder naar Dassa, de hoofdstad van een oud koninkrijk dat was opgericht in 1385. We bezoeken een aantal overblijfselen van deze langdurige dynastie en maken een wandeling naar de Koninklijke heuvel, waar vroegere koningen werden begraven. Onderweg zul je zien dat de plek wordt "beschermd" door vele voodoo-standbeelden en de overblijfselen van de recente rituelen.

Let op: In Dassa wordt er hard gewerkt aan renovatie van het koninklijke paleis. Tot nader orde zullen deze niet of minder toegankelijk zijn.

Vandaag rijden we verder naar het noorden, waar we de Taneka-bevolking ontmoeten. Hun dorpen liggen verspreid over de hellingen van de Taneka-berg en bestaan uit ronde lemen huizen met kegelvormige daken die zijn afgedekt met aardewerken potten. We wandelen door de dorpen en leren hoe de Taneka hun tradities in ere houden. De priesters dragen geitenvellen als symbool van hun rol en voeren rituelen uit die het dorp beschermen tegen kwade geesten. Hun geloof is diep verweven met de natuur en het dagelijks leven, waarin voorouders en geesten een zichtbare aanwezigheid hebben. Hierna steken we weer de grens over met Togo en rijden we verder richting Kara, waar we overnachten. 

Vandaag maken we een uitstapje door het bergachtige landschap van de Atakora-bergen, waar we kennismaken met de Tamberma-bevolking. Al eeuwenlang wonen zij hier, verscholen tussen de heuvels, op een plek die vroeger bescherming bood tegen vijanden en slavenhandelaars uit Noord-Afrika. Volgens antropologen zijn de Tamberma verwant aan de Dogon in Mali, waarmee ze een diepe trouw delen aan hun animistische geloof en tradities. Hun huizen, gebouwd van klei en met de hand gevormd, lijken op kleine kastelen met torentjes en binnenplaatsen. Deze versterkte woningen behoren tot de mooiste voorbeelden van traditionele Afrikaanse architectuur. We lopen langs deze traditionele huisjes en maken kennis met de lokale bevolking. 

Vandaag rijden we door het bergachtige gebied ten zuiden van Kara, waar we kennismaken met de Kabye-bevolking. Hun traditionele woningen, de soukala, bestaan uit meerdere ronde lemen hutten die met muren met elkaar verbonden zijn. Elke soukala vormt het domein van een patriarchale familie. In de dorpen hoog in de bergen werken vrouwen als pottenbaksters volgens een eeuwenoude techniek, zonder gebruik van een draaischijf. De mannen zijn smeden die ijzer bewerken met zware stenen, precies zoals dat gebeurde in de vroegste dagen van de ijzertijd. We volgen het proces van dichtbij en zien hoe ze stap voor stap een hak smeden.

Na deze bijzondere ontmoetingen rijden we verder naar Sokodé, de tweede stad van Togo, waar we ’s avonds getuige zijn van een indrukwekkende vuurdans. In het midden van het dorp verlicht een groot vuur de gezichten van de deelnemers. Op het ritme van opzwepende trommels dansen ze rond de vlammen, tot sommigen in trance raken en in de gloeiende kolen springen. Ze raken het vuur aan, wrijven brandende stukken over hun huid en nemen zelfs smeulende kolen in hun mond — zonder zich te branden.

Vandaag reizen we naar Kpalimé. Onderweg maken we een stop in Atakpamé, een negentiende-eeuwse handelsstad tussen groene heuvels waar katoen, cacao en koffie nog altijd het straatbeeld kleuren. We slenteren langs markten en proeven de sfeer van deze levendige tussenstop. Daarna rijden we door naar Kpalimé, bekend om zijn weelderige regenwouden en ambachten. Bij aankomst maken we een korte verkennende wandeling en bezoeken we een centrum voor handwerk waar lokale kunstenaars schilderijen en houtsnijwerk maken.

Vandaag wandelen we in de heuvels rondom Kpalimé, langs dorpen en kleine akkers. Een lokale entomoloog loopt met ons mee en wijst ons op vlinders insecten en de bomen van het bos. We nemen de tijd om te kijken luisteren en leren, in het rustige ritme van het platteland. In de middag steken we de grens met Ghana over en rijden we door naar Wli, aan de voet van de beroemde watervallen.

’s Ochtends bezoeken we de indrukwekkende Wli Watervallen, op de grens van Togo. Het water stort van een hoogte van zo’n 60 tot 80 meter naar beneden. We maken een wandeling van ongeveer 45 minuten over een vlak pad naar de voet van de waterval en onderweg zien we kleurrijke vlinders en talloze vogelsoorten. Voor wie wil, is er de mogelijkheid om verder te klimmen naar het hogere deel van de waterval voor een prachtig uitzicht over de groene vallei.

Na de wandeling rijden we naar het Tafi Atome Monkey Sanctuary, opgericht om de heilige apen in het omliggende bos te beschermen. Volgens de lokale traditie worden de apen beschouwd als boodschappers van de schildpadden en worden beide dieren vereerd door de dorpsbewoners. Aan het eind van de middag komen we aan in Akosombo, aan de oevers van het Voltameer, waar we overnachten.

Vandaag ontdekken we Akosombo, gelegen aan het indrukwekkende Voltameer, het grootste door mensen gemaakte meer ter wereld met een kustlijn van bijna vijfduizend kilometer. We maken een ontspannen boottocht van ongeveer een uur over het meer en genieten van het uitzicht op de imposante dam en de kleine vissersdorpjes langs de oever.

Daarna rijden we naar de Krobo regio, die wereldwijd bekendstaat om haar kleurrijke glazen kralen. De ambachtslieden maken nu al eeuwenlang kralen volgens dezelfde langdurige traditionele techniek. Ze gebruiken oud glas dat ze vermalen tot een fijn poeder. Het glaspoeder wordt verwerkt tot kralen, die uiteindelijk worden gekookt, versierd, gewassen en uiteindelijk geregen tot sieraden.

We rijden naar Kumasi waar we voor de lunch aankomen. Kumasi is de historische en spirituele hoofdstad van het oude Ashantirijk. Tot het eind van de 19e eeuw, toen de Britten dit gebied annexeerden, was dit een van de machtigste rijken van Afrika. Vandaag de dag is Kumasi een enorme stad met een schitterende centrale markt, waar je Ashantikunst kunt kopen. ’s Middags maken we – indien mogelijk – een ‘begrafenis’ mee. De naam doet anders vermoeden, maar in werkelijkheid is het een feestelijke bedoeling. Vrienden en familie van de overledene komen samen en vieren zijn/haar leven.

De Ashanti kennen vele tradities en ceremonies waarbij zij zich schitterend uitdossen in kleurrijke kleding en gouden juwelen. Vandaag bezoeken we het Akwasi-museum en wonen we het Akwasidae festival bij in Kumasi. Dit festival wordt elke 42 dagen in de Kumasi regio gevierd door de Ashanti. Het is geen feest met uitbundige processies, maar een ceremonie waarbij een zeer bont gekleed en gekleurd gezelschap voor de koning verschijnt bij het Koninklijk Paleis. De koning zit onder zijn prachtig gekleurde parasol en krijgt eeuwenoude juwelen omgedaan. Voor hem wordt muziek gemaakt, gedanst en verhalen verteld. Het festival duurt tot een uur of twee, hierna rijden we weer terug naar ons hotel. 

We vervolgen onze tocht naar Anomabo. Onderweg bezoeken we het kasteel van Elmina, het oudste Europese gebouw in Afrika. Elmina was in de 15e eeuw de kustplaats van waaruit de Portugezen handel dreven. Aan de kust zie je nog steeds talloze fel beschilderde vissersboten en de bedrijvige visserij, die vandaag de dag het straatbeeld bepaalt.

Maar Elmina heeft ook een veel donkerder geschiedenis. Het kasteel, gebouwd in 1482 door de Portugezen en later overgenomen door de Nederlanders, werd een belangrijk centrum van de trans-Atlantische slavenhandel. Talloze Afrikanen werden hier vastgehouden in donkere kerkers, vaak onder mensonterende omstandigheden, voordat zij naar Amerika en het Caribisch gebied werden verscheept. Het bezoek aan dit fort maakt diepe indruk en confronteert je met een pijnlijk verleden dat onlosmakelijk verbonden is met de geschiedenis van Ghana en West-Afrika.

Naast het kasteel kun je ook de stad zelf verkennen, waar de visserij tegenwoordig een belangrijke rol speelt in het dagelijks leven.

Het is alweer de laatste dag van deze indrukwekkende reis door Ghana, Togo en Benin. Je hebt nog de hele ochtend en begin van de middag om van het strand te genieten. In de middag vertrekken we richting Accra voor onze avondvlucht terug naar Amsterdam.

Welkom terug! De tijd is voorbijgevlogen, maar hopelijk hebben jullie het onwijs naar jullie zin gehad en kijken jullie met een goed gevoel terug op deze reis door deze fantastische landen. Voor gegevens over de vlucht verwijzen wij naar het vluchtschema.